Duitsland
De traditionele Duitse keuken is zeer gevarieerd en staat over de hele wereld bekend om zijn hartige en smaakvolle gerechten. De basis van de meeste maaltijden bestaat uit vlees of vis met aardappelen en groenten. Elke deelstaat van Duitsland heeft weer zijn eigen typische gerechten en invloeden. Bovendien wordt er veel gebruikgemaakt van seizoensgebonden en lokale producten. Brood is ook een groot onderdeel van de Duitse keuken. Duitsers staan bekend om hun hoge kwaliteit en uitgebreide selectie brood. 

Voor het ontbijt eten Duitsers vaak vers brood met beleg, zoals kaas of vlees en soms ook met een hardgekookt eitje en sla. De lunch is vaak wat uitgebreider dan in Nederland en is de belangrijkste maaltijd van de dag. De lunch is vaak een warme maaltijd en bestaat uit een voor- en hoofdgerecht. Ook het avondeten is vaak een warme maaltijd, maar kan ook bestaan uit alleen brood met verschillende soorten beleg en sla met komkommer. 

Het mag gezegd worden dat de aardappel heilig is in Duitsland. Duitsers eten aardappelen op allerlei manieren. Zo heb je de bekende Kartoffelsalat (aardappelsalade), maar ook reibekuchen (soort rösti-achtige aardappelkoekjes) en Kartoffelsuppe (aardappelsoep met prei, ui en spek). Ook komt brood in allerlei soorten en maten voor. In Duitse bakkerijen vind je een enorme variatie aan brood en broodjes. Kaiserbroodjes zijn erg populair. De Brezel, of pretzel, mag niet ongenoemd blijven. Het typische Duits broodje is herkenbaar aan zijn unieke knoopvorm. Brezels worden vaak besprenkeld met zout, maar eet je tegenwoordig op allerlei manieren. 

Zeg je Duitsland, dan zeg je worsten! Een van de meest iconische gerechten uit Duitsland is ongetwijfeld de Bratwurst (braadworst). Elke regio heeft zijn eigen variant van de bekende worst. Bratwurst wordt vaak geserveerd met zuurkool (sauerkraut) of aardappelsalade en mosterd. Ook currywurst is populair, vooral in Berlijn. Deze worst wordt in stukjes gesneden en overgoten metcurry-tomatensaus, soms vergezeld door friet. Een andere bekende worst is Weißwurst, een witte worst gemaakt van fijngehakt kalfsvlees en kruiden. Deze worst wordt voornamelijk in de deelstaat Beieren gegeten. 

Een van de meest geliefde gerechten in Duitsland is de schnitzel. Een schnitzel wordt meestal vergezeld door aardappelpuree en gekookte groenten, of frietjes, plus een frisse salade. Andere typische Duitse gerechten zijn Flammkuchen (soort dunne pizza met zure room, uit en spekjes), spätzle (soort kleine pasta, vaak bedekt met gesmolten kaas), Sauerbraten (traditionele stoofpot van mals rundvlees, ingelegd in azijn, wijn en kruiden), Eisbein (malse, gekookte varkensschenkel met zuurkool en erwtenpuree) en Zwiebelkuchen (hartige uientaart). Ook visgerechten zijn in Duitsland populair. In het noorden zijn Fischbrötchen (visbroodjes) en gerookte haring geliefd. In het zuiden eten ze vaak zoetwatervis, zoals karper en forel. 

Zoetekauwen halen in Duitsland hun hart op. Enkele bekende Duitse zoetigheden zijn apfelstrudel (Duitse appeltaart gevuld met appels, rozijnen en kaneel), Schwarzwälder Kirschtorte (luchtige chocoladecake met zoete kersen, slagroom en kersenlikeur) en Rote Grütze (klassieke dessertpudding gemaakt van rood fruit). 

Vega(n) eten
Als vegetariër of veganist ondervind je geen probleem met het vinden van vega(n) eten in Duitsland. Duitsers houden erg van vlees en vis, maar zijn zeker bekend met vegetarisme en veganisme. Vooral in de steden vind je volledig vega(n) restaurants en cafés, maar ook in andere restaurants vind je vaak een vegetarische of veganistische optie op de kaart.

Drinken en alcohol
In Duitsland vind je alle soorten drankjes, van de bekende frisdranken tot koffie en thee. In veel steden vind je traditionele koffiehuizen, waar je koffie vergezelt met een stuk Duits gebak.

Het meest gedronken alcoholische drankje in Duitsland is natuurlijk bier. Duitsland staat wereldwijd bekend om zijn bier. Talloze bierbrouwerijen, grote en lokale, dragen bij aan de rijke biercultuur. Ook wijn wordt veel gedronken in Duitsland. Riesling is de bekendste. Wat sterke drank betreft, kom je uit bij schnapps: sterke alcoholische drank gemaakt van fruit en kruiden. Vaak wordt er na het eten een shotje schnapps gedronken om de stevige maaltijd te verteren. Een aantal geliefde schnapps-smaken zijn peer, kers en perzik. 

Drinkwater
Het kraanwater in Duitsland is veilig om te drinken.

Kosten (indicatie)
Ontbijt: € 3,- tot € 7,-
Lunch: € 8,- tot € 12,-
Diner: € 15,- tot € 25,- 
(afhankelijk van jouw bestedingspatroon)

Oostenrijk
De Oostenrijkse keuken bestond oorspronkelijk uit vlees, mosterd en veel mierikswortel. Nu kent het veel invloeden uit Italië, Tsjechië en Hongarije. Denk hierbij aan de fiaker goulash, een populair gerecht in Wenen, beïnvloedt door de Hongaarse goulash. Waar de Oostenrijkse keuken echt bekend om is, zijn de heerlijke nagerechten. Je hebt vast wel eens flensjes of apfelstrudel op. Daarnaast zijn de kaiserschmarrn en de Weense sachtertorte ook echte Oostenrijkse lekkernijen die je eens geprobeerd moet hebben.

Typisch uit de Oostenrijkse keuken zijn onder andere de Wiener schnitzel, een stuk gepaneerd kalfsvlees, vaak geserveerd met frietjes. Het kaiserbroodje kent ook zijn oorpsrong in Oostenrijk, hier bekend als een semmel.  Ben je in een grotere stad, dan kom je vast een würstelstand tegen. Dit is een klein worstenkraampje waar ze verschillende soorten broodjes worst verkopen.

Vega(n) eten
Als vegetariër of veganist ondervind je geen enkel probleem met het vinden van vega(n) eten in Oostenrijk. Oostenrijkers houden van vlees, maar het is een westers land en zeker bekend met vegetarisme en veganisme. Vooral in de steden vind je volledig vega(n) restaurants en cafés, maar ook in andere restaurants vind je altijd een vegetarische of veganistische optie op de kaart.

Drinken en alcohol
In Oostenrijk vind je alle soorten dranken, van de bekende frisdranken tot fruitsappen. Typisch Oostenrijks is de dorstlesser holunderblütensaft. De siroop in dit drankje komt van de vlierbes en is lichtzoet. Er wordt veel koffie gedronken door de locals en dat zie je terug in de vele koffiehuizen. Een kopje koffie op het terras kost circa € 3,-. Een goede dorstlesser is het drankje holunderblütensaft. De siroop in dit drankje komt van de vlierbes en is lichtzoet. 

Er wordt veel bier gedronken in Oostenrijk. Bestel je een biertje, dan komt deze meestal in een halve literglas. Een van de bekendere landelijke brouwerijen is Gösser. Schnapps is een geliefd sterke alcoholische drank bij de Oostenrijkers. Het is een op fruit gebaseerde gedestilleerde drank zonder toegevoegde suikers, gemiddeld bevat het zo'n 40 procent alcohol. Erg populair zijn de smaken appel, peer, pruimen, perziken en kersen. 

Drinkwater
Het kraanwater in Oostenrijk is veilig om te drinken.

Kosten (indicatie)
Ontbijt: € 8,- tot € 17,50
Lunch: € 12,- tot € 25,-
Diner: € 20,- tot € 40,-
(afhankelijk van jouw bestedingspatroon)

Italië
De Italiaanse keuken is zonder twijfel de bekendste op aarde. Overal ter wereld staan pasta en pizza wel op de menukaart. Maar de Italiaanse keuken is zoveel meer dan alleen pasta en pizza. De keuken kenmerkt zich door eenvoud en het gebruik van verse en lokale ingrediënten. Bovendien zijn de gerechten veelal seizoensgebonden en zeer gevarieerd. 

Italianen eten overdag vrij licht en dineren ‘s avonds uitgebreid. Ontbijten doen ze vaak alleen met een cappuccino en gebak of brood, zoals een croissant. Lunchen doen ze laat, tussen 13 en 15 uur. Met het avondeten beginnen ze vaak pas vanaf 20 uur. Een traditionele Italiaanse diner bestaat uit vijf gangen: antipasti, primi, secondi, contorni en dolci. Je bent uiteraard niet verplicht om zelf altijd vijf gangen te eten. De maaltijd begint vaak met een aperitief (prosecco, aperol) en antipasti: hapjes zoals bruschetta, parmaham of ingelegde groenten. Primi is een warm voorgerecht, zoals soep, maar vaak is het een pastagerecht. Italianen eten pasta bijna nooit als hoofdgerecht. Het hoofdgerecht is de secondi, vaak geserveerd met brood om de restjes saus mee op te eten. De secondi wordt gecombineerd met de contorni, bijgerecht. De maaltijd wordt afgesloten met het toetje (dolci), vaak nog opgevolgd met een koffie of glaasje likeur. Bon appetit!

De keuken varieert per regio. Iedere regio gebruikt weer andere lokale producten voor hun gerechten, zelfs bepaalde pastasoorten worden in sommige regio’s meer gegeten dan andere. Lazio noemt zichzelf de uitvinder van bruschetta en producent van de schapenmelk kaas pecorino romano. In Emilia-Romagna is het meest gegeten pastagerecht spaghetti bolognese. Pesto en focaccia brood zijn afkomstig uit Ligurië - in het noordwesten van Italië. Verder staat de streek bekend om de vele kruiden die overal in het wild groeien, zoals basilicum, tijm en oregano. Sicilië staat bekend om de Arabische invloeden. In Lombardije (Milaan) wordt er meer rijst, risotto en polenta (gemalen graan) gegeten dan pasta. Daarentegen wordt in Rome de meeste pasta gegeten. En ga zo maar door. In elke regio is de keuken weer een nieuwe sensatie voor je smaakpapillen. 

Ook in toetjes en zoetigheden maken zijn de Italianen experts. Tiramisu, panna cotta, scroppino… Wie kent ze niet. Bovendien vind je op elke hoek in Italië wel een gelateria waar gelato (ijs) geserveerd wordt. Gelato wordt - in tegenstelling tot Nederlands ijs - met veel minder eieren en room gemaakt, en met veel meer fruit. Dit geeft het een intense smaak. 

Vega(n) eten
Als vegetariër ondervind je geen enkel probleem met het vinden van vegetarisch eten in Italië. Italianen houden van vlees en vis, maar zijn ook zeer bekend met vegetarisme en veganisme. Vooral in de grotere en bekendere steden vind je volledig vega(n) restaurants en cafés, maar ook in andere restaurants vind je meestal vegetarische of veganistische opties op de kaart. Wel is het vinden van veganistisch eten net wat moeilijker, vanwege het gebruik van kazen en eieren in veel gerechten. 
Vegetariërs komen overal wel uit. Er zijn honderden pasta’s, pizza’s, risotto’s, salades, soepen, etcetera die vegetarisch zijn. Voor veganisten zijn bijgerechten de uitkomst. De Italiaanse keuken werkt met veel bijgerechten die vaak veganistisch zijn. Bestel een paar van deze bijgerechten en je hebt een complete en smaakvolle maaltijd. 

Drinken en alcohol
In Italië vind je alle soorten dranken, van de bekende frisdranken tot fruitsappen. Italianen zweren bij hun koffie. Espresso en cappuccino zijn tenslotte ontstaan in Italië. Cappuccino wordt bij het ontbijt gedronken. Terwijl espresso de hele dag door gedronken wordt, zeker na de maaltijd als afzakkertje. 

Alcoholische dranken vind je ook overal in Italië. Bier en wijn wordt in elke regio gedronken. Chianti, uit Toscane, is de populairste wijn. Het aperitivo (aperitief) is erg populair en wordt voor het avondeten gedronken met een hapje erbij. Dit is vaak een bitter alcoholisch drankje zoals Aperol of Campari. In diverse regio’s wordt ook grappa - een gedistilleerde drank - gedronken, vaak na de maaltijd om de spijsvertering te bevorderen. De beste grappa is afkomstig uit de Veneto. 

Drinkwater
Over het algemeen is het kraanwater in Italië van goede kwaliteit en kan het veilig worden gedronken. Bij twijfel, of als er bij een kraan een bordje met het opschrift Acqua non potabile (geen drinkwater) staat, kan water uit flessen worden gebruikt, die overal verkrijgbaar zijn.

Kosten (indicatie)
Ontbijt: € 5,- tot € 8,-
Lunch: € 10,- tot € 15,-
Diner: € 18,- tot € 25,- 
(afhankelijk van jouw bestedingspatroon)

Zwitserland
De Zwitserse keuken kent invloeden vanuit Duitsland, Frankrijk en de Noord-italië. Zwitserse gerechten die erg bekend zijn en je door heel het land wel kunt bestellen zijn de kaasfondue, raclette en de rösti's. Ook de alpenpasta kan niet in dit rijtje ontbreken, een heerlijke gegratineerde schotel van aardappelen, pasta, kaas, room en uien. 

Echt typisch Zwitsers zijn uiteraard de Zwitserse kazen. Iedere regio kent zijn eigen kaassoort. Smul tijdens je reis van de zachte smeltkaas Vacherin, de kruidige Appenzeller, de pikante Sbrinz of de Emmentaler gatenkaas. Wereldwijd bekend is de Gruyère kaas met een notige en kruidige smaak. De keuze is reuze. Je probeert al deze kazen bijvoorbeeld op een zvieri-plättli (kaasplankje), versgesneden op de markt of tijdens een gezellig uitstapje naar een kaasboerderij.

Naast de sublieme Zwitserse kaas is de Zwitserse chocolade ook enorm populair. Dit komt door de gegarandeerde hoge kwaliteit van de chocolade. De chocolade smelt op de tong en heeft een heerlijke delicate smaak. Zonder nasmaak, precies zoals het hoort.

Vega(n) eten
Als vegetariër of veganist ondervind je geen enkel probleem met het vinden van vega(n) eten in Zwitserland. Zwitsers houden van vlees en vis, maar het is een westers land en zeker bekend met vegetarisme en veganisme. Vooral in de steden vind je volledig vega(n) restaurants en cafés, maar ook in andere restaurants vind je altijd een vegetarische of veganistische optie op de kaart.

Drinken en alcohol
In Zwitserland vind je alle soorten dranken, van de bekende frisdranken tot fruitsappen. De verfrissende frisdrank Rivella kent zijn oorsprong in Zwitserland. Een kopje koffie kost hier circa € 5,- en een espresso circa € 3,50. 

Zwitserland produceert haar eigen wijnen van bepaalde druivenrassen, zowel wit als rood. Meer internationaal bekend zijn de pinot noir, pinot gris, syrah, gamay en merlot. Een leuk feitje is dat de lokale bevolking 99% van de wijnproductie zelf consumeert, maar 1% wordt gexporteerd. Wijn is dus het meest gedronken alcoholische drankje. Naast wijn wordt er ook bier gedronken. Het populairste biermerk in Zwitserland is de Feldschlösschen Original. Een halve liter bier kost circa €5,-. 

Drinkwater
Het kraanwater in Zwitserland is veilig om te drinken. Het is mogelijk dat in de heuvels of bergen het water een lichte ijzersmaak heeft. 

Kosten (indicatie)
In Zwitserland zijn de kosten voor eten en drinken gemiddeld hoger dan in Nederland, houdt rekening dat je ongeveer 10 – 20% meer geld kwijt bent tijdens een lunch of diner dan in Nederland. 
Ontbijt: € 15,- tot € 30,-
Lunch: € 20,- tot € 35,-
Diner: € 30,- tot € 60,-
(afhankelijk van jouw bestedingspatroon)

Liechtenstein
De Liechtensteinse keuken is het beste te omschrijven als een mix van de Oostenrijkse en Zwitserse keuken. Lokale specialiteiten zijn käsknöfle, hafaläb en törkarebl.

Net als in buurland Zwitserland wordt de warme maaltijd 's middags gegeten. Ondanks het feit dat er in Liechtenstein slechts 37.000 mensen wonen heeft het ministaatje een keur aan restaurants die ook vegetarische gerechten serveren.  De reden is natuurlijk het toerisme en het feit dat Liechtenstein een belastingparadijs is. 

Drinken en alcohol
De lokale wijnboeren produceren al eeuwenlang uitstekende wijnen en bij een maaltijd wordt dan ook veelal een goed glas wijn uit Liechtenstein gedronken.

Drinkwater
Het kraanwater in Liechtenstein is veilig en van hoge kwaliteit.

Kosten (indicatie)
De gemiddelde prijzen in Liechtenstein zijn hoger dan in Nederland.
3-gangenmaaltijd: variërend van € 26 - tot € 100,-
Espresso: € 4,-
Biertje: € 5,50 - € 6,50
(afhankelijk van jouw bestedingspatroon)

Heb je allergieën of speciale dieetverzoeken?
Dieetwensen kun je tijdens het boeken toevoegen. Wij geven deze dan door aan de geboekte accommodatie(s). Informeer daarnaast altijd bij aankomst het (restaurant)personeel, zij geven je graag advies.

Wanneer je een groepsreis met reisleiding maakt, meld dit dan ook aan de reisleider. Hij/zij helpt je graag. In de praktijk is het niet altijd mogelijk preferenties te realiseren en er is dan ook geen garantie.

Aan een preferentie kunnen geen rechten worden ontleend, het blijft tenslotte een voorkeur. Een preferentie toevoegen aan je reservering is kosteloos.

Is een dieetwens medisch essentieel voor jouw reis?
Bespreek voordat je een boeking maakt wat de mogelijkheden zijn voor jouw reis via 0252 - 6600 00.

Duitsland 
Naast de christelijke feestdagen kent Duitsland nog een aantal andere jaarlijks terugkerende feestdagen. Onderstaan de nationale feestdagen. Naast deze nationale feestdagen viert elke deelstaat zijn eigen feestdagen. 

1 mei: Dag van de Arbeid
3 oktober: Dag van de Duitse Eenwording

Tijdens feestdagen zijn de meeste banken en winkels gesloten of hebben zij aangepaste openingstijden. Musea en monumenten zijn vaak wel open, behalve op 1 januari, 1 mei en 25 december. 

Meer informatie over feestdagen vind je op https://publicholidays.de/

Oostenrijk
Naast de christelijke feestdagen kent Oostenrijk nog een aantal andere jaarlijks terugkerende feestdagen. 

1 mei: Dag van de Arbeid
15 augustus: Maria Hemelvaart
26 oktober: Nationale feestdag
8 december: Feest der Onbevlekte Ontvangenis

Tijdens feestdagen zijn de meeste banken en winkels gesloten of hebben zij aangepaste openingstijden. Meer informatie over feestdagen in Oostenrijk vind je op https://publicholidays.at/

Italië
Italië heeft een flink aantal katholieke feestdagen. De bekende feestdagen zoals Pasen en Kerst worden door Italianen traditiegetrouw samen met hun familie gevierd. ‘La mamma’ zorgt vanzelfsprekend voor een uitgebreide maaltijd. 

De officiële feestdagen die in heel Italië worden gevierd:
1 januari: Nieuwjaarsdag (Capodanno)
6 januari: Driekoningen (Epifania/Befana)
maart / april: Eerste paasdag (Pasqua)
maart/april: Tweede paasdag (Lunedì dell'Angelo / Pasquetta)
25 april Bevrijdingsdag (Giorno della Liberazione)
1 mei        : Dag van de Arbeid (Festa del Lavoro)
2 juni        : Dag van de Republiek (Festa della Repubblica)
15 augustus Hemelvaart (Assunzione della Beata Vergine Maria / Ferragosto Maria)
1 november: Allerheiligen (Ognissanti)
8 december: Onbevlekte ontvangenis (Immacolata Concezione)
25 december: Eerste kerstdag (Natale)
26 december: Tweede kerstdag (Santo Stefano)
31 december: Oudjaar (San Silvestro)

Naast de bekende religieuze feestdagen kennen veel plaatsen ook een heiligendag waarop de patroonheilige van de betreffende stad of dorp wordt geëerd. Op deze dagen zijn de winkels grotendeels gesloten. Voor Rome is dat 29 juni (San Pietro), voor Napels 19 september (San Gennaro), voor Milaan 7 december (Sant'Ambrogio), voor Venetië 25 april (San Marco) en voor Turijn en Florence 24 juni (San Giovanni).

Ferragosto, 15 augustus, is voor Italianen het hoogtepunt van de zomer. Ooit ingevoerd als rustperiode na de inspanningen van het werk op het land, is het feest door de Rooms-Katholieke Kerk overgenomen én verplaatst van 1 augustus naar 15 augustus. Het valt nu samen met de Maria Assunzione, de Maria Hemelvaart.

Zwitserland
Naast de ons bekende christelijke feestdagen kent Zwitserland nog een aantal andere jaarlijks terugkerende feestdagen. 
11 juni: Sacramentsdag
15 augustus: Maria ten Hemelopneming
1 augustus: Nationale feestdag
1 november: Allerheiligen
2 november: Allerzielen

Tijdens feestdagen heeft de lokale bevolking vrij en zijn de meeste winkels, musea e nandere openbare gelegenheden gesloten of hebben zij aangepaste openingstijden. 

Naast nationale kent Zwitserland ook nog feestdagen per kanton. Meer informatie over feestdagen in Zwitserland vind je op feiertagskalender.ch

Festivals

Carnaval in Basel
Het grootste volksfeest van het Zwitserland is het driedaagse Carnaval in Basel. Dit wordt gehouden in februari of maart, net als het carnavalsfeest in Nederland. Canravalsgroepen gaan verkleed dansen en zingend de straat op.

Jodlerfest Zug 
In juni vindt het traditionele Natuur Jodelfestival plaats. Jodelen is een zangvorm waarbij er gewisseld wordt tussen kop- en buikstem. Jodelen wordt gebruikt om te kunnen communiceren over lange afstanden, van bergwei tot bergwei. Niet geheel onhandig in de Alpenbergen. Het wordt eens per drie jaar gehouden. Via de website jodlerfestzug.ch vind je meer informatie over dit indrukwekkende festival. 

Alphorn Festival
Een andere manier van communiceren in de bergweiden was met de alpenhoorn. Ook werd dit instrument vroeger gebruikt om de koeien terug naar de boerderij te roepen. Vandaag de dag is de alpenhoorn uitgegroeid tot het nationaal symbool van Zwitserland. Jaarlijks in juli komen alpenhoornblazers van over de hele wereld bij elkaar tijdens het Alphorn Festival. Er worden workshops, officiele kampioenschap alpenhoorn blazen en monumentale concerten gehouden.

Liechtenstein
Liechtenstein viert de gebruikelijke katholieke feestdagen. Op 15 augustus viert dit bergstaatje haar onafhankelijkheid.

Duitsland
De lokale munt van Duitsland is de Euro. Deze is ter plaatse vrijwel overal eenvoudig te pinnen.

Pinpassen, zowel bankpassen als creditcards, worden geaccepteerd bij bank- en pinautomaten met hetzelfde logo dat op je pinpas staat. Geld opnemen met je bankpas binnen de EU is niet altijd gratis. Vrijwel overal kun je contactloos betalen, ook met je telefoon. 

Fooien 
Het geven van fooien is in Duitsland gebruikelijk. In restaurants is een fooi van vijf tot tien procent van de rekening gebruikelijk. Voor taxichauffeurs kun je het bedrag met een paar euro naar boven afronden. Voor lokale gidsen en chauffeurs is het gebruikelijk een kleine fooi te geven, zeker als het gaat om een gratis tour. 

Borg bij check-in
In veel landen is het gebruikelijk dat er bij check-in een borg voldaan dient te worden. Deze borg staat garant voor eventuele drankjes/maaltijden die in het hotel genuttigd worden. De borg kan met contant geld of per creditcard worden voldaan. De hoogte van de borg verschilt per hotel. Vraag bij check-out deze borg of een creditcard imprint retour. Kijk de rekeningen van jouw drankjes en maaltijden goed na, zodat je weet waar je voor betaalt. De informatie later opvragen is zeer tijdrovend en het verkrijgen van restitutie achteraf is vrijwel onmogelijk.

Oostenrijk
De lokale munt van Oostenrijk is de euro (EUR). Deze is ter plaatse vrijwel overal eenvoudig te pinnen.

Pinpassen, zowel bankpassen als creditcards, worden geaccepteerd bij bank- en pinautomaten met hetzelfde logo dat op je pinpas staat. Soms lukt pinnen niet door een slechte verbinding, met name in Tirol kan dit wel eens voorkomen. Geld opnemen met je bankpas binnen de EU is niet altijd gratis. Vrijwel overal kun je contactloos betalen, ook met je telefoon.

Fooien 
Het geven van fooien is in Oostenrijk is niet verplicht, maar wordt wel gewaardeerd. Wil je een fooi geven bij een goede service, geef dan een fooi van circa 10 procent in restaurants of bars. Ook voor de taxichauffeur kun je bij een goede service het bedrag naar boven afronden.

Borg bij check-in 
In veel landen is het gebruikelijk dat er bij check-in een borg voldaan dient te worden. Deze borg staat garant voor eventuele drankjes/maaltijden die in het hotel genuttigd worden. De borg kan met contant geld of per creditcard worden voldaan. De hoogte van de borg verschilt per hotel. Vraag bij check-out deze borg of een creditcard imprint retour. Kijk de rekeningen van jouw drankjes en maaltijden goed na, zodat je weet waar je voor betaalt. De informatie later opvragen is zeer tijdrovend en het verkrijgen van restitutie achteraf is vrijwel onmogelijk.


Italië
De lokale munt van Oostenrijk is de euro (EUR). Deze is ter plaatse vrijwel overal eenvoudig te pinnen.

Pinpassen, zowel bankpassen als creditcards, worden geaccepteerd bij bank- en pinautomaten met hetzelfde logo dat op je pinpas staat. Soms lukt pinnen niet door een slechte verbinding, met nDe lokale munt van Liechtenstein is de Zwitserse frank. Deze is ter plaatse vrijwel overal eenvoudig te pinnen.  Meestal worden ook euro's (vooral bankbiljetten, geen muntgeld) geaccepteerd, doorgaans tegen een iets ongunstiger koers. In Liechtenstein kun je contactloos betalen met sommige telefoons.  

Fooien  
Bedieningsgeld is bij de restaurant- of hotelrekening inbegrepen. Voor een goede dienstverlening kun je een fooi van 5% geven. Bij taxichauffeurs kun je het bedrag afronden, maar het is niet gebruikelijk.ame in Tirol kan dit wel eens voorkomen. Geld opnemen met je bankpas binnen de EU is niet altijd gratis. Vrijwel overal kun je contactloos betalen, ook met je telefoon.

Fooien 
Het geven van fooien is in Oostenrijk is niet verplicht, maar wordt wel gewaardeerd. Wil je een fooi geven bij een goede service, geef dan een fooi van circa 10 procent in restaurants of bars. Ook voor de taxichauffeur kun je bij een goede service het bedrag naar boven afronden.

Borg bij check-in 
In veel landen is het gebruikelijk dat er bij check-in een borg voldaan dient te worden. Deze borg staat garant voor eventuele drankjes/maaltijden die in het hotel genuttigd worden. De borg kan met contant geld of per creditcard worden voldaan. De hoogte van de borg verschilt per hotel. Vraag bij check-out deze borg of een creditcard imprint retour. Kijk de rekeningen van jouw drankjes en maaltijden goed na, zodat je weet waar je voor betaalt. De informatie later opvragen is zeer tijdrovend en het verkrijgen van restitutie achteraf is vrijwel onmogelijk.


Zwitserland
De lokale munt van Zwitserland is de Zwitserse frank (CHF). Deze is ter plaatse vrijwel overal eenvoudig te pinnen. 
Het wisselen van cash is mogelijk bij banken, postkantoren en wisselkantoren. Vermijd het wisselen van cash bij hotels, deze wisselen tegen een ongunstigere koers. Pinpassen, zowel bankpassen als creditcards, worden geaccepteerd bij bank- en pinautomaten met hetzelfde logo dat op je pinpas staat. Vrijwel overal kun je contactloos betalen, ook met je telefoon.

Fooien
Het geven van fooien is in Zwitserland is niet gebruikelijk. Meestal is de service charge al inbegrepen bij de rekening. Zo niet, dan kun je als teken van waardering het bedrag omhoog afronden. Bij een goede servide geldt dit ook voor de taxichauffeur. 

Borg bij check-in
In veel landen is het gebruikelijk dat er bij check-in een borg voldaan dient te worden. Deze borg staat garant voor eventuele drankjes/maaltijden die in het hotel genuttigd worden. De borg kan met contant geld of per creditcard worden voldaan. De hoogte van de borg verschilt per hotel. Vraag bij check-out deze borg of een creditcard imprint retour. Kijk de rekeningen van jouw drankjes en maaltijden goed na, zodat je weet waar je voor betaalt. De informatie later opvragen is zeer tijdrovend en het verkrijgen van restitutie achteraf is vrijwel onmogelijk.

Liechtenstein
De lokale munt van Liechtenstein is de Zwitserse frank. Deze is ter plaatse vrijwel overal eenvoudig te pinnen.  Meestal worden ook euro's (vooral bankbiljetten, geen muntgeld) geaccepteerd, doorgaans tegen een iets ongunstiger koers. In Liechtenstein kun je contactloos betalen met sommige telefoons.  

Fooien  
Bedieningsgeld is bij de restaurant- of hotelrekening inbegrepen. Voor een goede dienstverlening kun je een fooi van 5% geven. Bij taxichauffeurs kun je het bedrag afronden, maar het is niet gebruikelijk.

Je bent zelf verantwoordelijk voor het in bezit zijn van de juiste reisdocumenten. 

Visum 
Een visum voor deze reis is niet vereist. Indien je niet de Nederlandse nationaliteit bezit of niet woonachtig bent in Nederland, dien je tevens zelf met de betreffende ambassade/consulaat contact op te nemen om te controleren of je een visum nodig hebt. Fox aanvaardt geen aansprakelijkheid voor de gevolgen indien je dit nalaat. 

Paspoort 
Een paspoort of Nederlands ID is vereist. Fox adviseert dat je paspoort bij terugkomst nog minimaal 6 maanden geldig is.

Goed om te weten
Zwitserland en Liechtenstein zijn Schengenlanden, maar geen lid van de EU. Een geldige Nederlandse ID-kaart is in deze twee landen voldoende om mee te reizen. 

Wat neem je zoal verder mee: 
• Fotokopie van jouw paspoort (in geval van verlies of diefstal) 
• Telefoonnummer alarmcentrale 
• Telefoonnummer van je bank/creditcard instelling om bij verlies/diefstal je bankpas/creditcard te blokkeren 
• Kopie van je polis van je reisverzekering 
• Kopie van je medisch paspoort (evt. aangevuld met de Latijnse benamingen van je medicijnen) 
• Telefoonnummer en e-mailadres van Fox 
• Geld, bankpas en evt. creditcard (vergeet je pincodes niet) 

Reizen met minderjarige kinderen 
Alle kinderen dienen, ongeacht de leeftijd, verplicht een eigen paspoort te hebben. Heb je een toestemmingsformulier nodig? Raadpleeg de informatie van de Rijksoverheid om te kijken wat voor jouw persoonlijke situatie van toepassing is. 

Paspoort wel of niet afgeven 
Hotels zijn wettelijk verplicht hun gasten bij het inchecken te identificeren en te registreren. Dit geldt zowel in Nederland als in het buitenland. De accommodatieverschaffer moet een aantal persoonsgegevens uit het identiteitsbewijs registreren in het nachtregister. Welke gegevens dat zijn verschilt per land. 

In principe kan je voor de registratie volstaan met het tonen/kort afgeven van het identiteitsbewijs, zodat de persoonsgegevens kunnen worden overgenomen. 
Een hotel kan verschillende redenen hebben om het paspoort toch in te nemen. Dit kan bij wijze van service zijn om het inchecken te bespoedigen, maar soms gebeurt dit ook wel als borgstelling. Het is niet altijd mogelijk het innemen van het paspoort te voorkomen en een hotel zal mogelijk niet altijd meewerken wanneer je een eigen kopie overhandigd of je eventueel gebruik maakt van een fraudegevoelige hoes voor je paspoort.